čitave grupe vrsta koje zauzimaju važnu ulogu u razgradnji uginulih životinja u prirodi. Nestankom ovih ptica otvara se problem uklanjanja uginulih životinja u prirodi i mogućnosti širenju zaraza.
Želja je da se skrene pažnja javnosti na zaštitu beloglavog supa, jedine vrsta lešinara koja je sačuvana u Srbiji. Pokrenuti su programi ponovnog naseljavanja beloglavog supa na Staru planinu i u Popovo polje i uspostavljanje uslova da se ova vrsta vrati u napuštene prostore Balkana gde se ranije gnezdila. Povratak crnog lešinara, bele kanje i orla bradana je izvesniji sa povratkom beloglavog supa.
BELOGLAVI SUP (GYPS FULVUS)
Beloglavi sup je krupan lešinar koji naseljava Pirinejsko i Balkansko poluostrvo, delove severne Afrike, Malu Aziju, Kavkaz i jugozapadne delove Azije. Stanarica je, ali mlade ptice dosta i daleko lutaju. Nastanjuje prostrana otvorena područja sa klisurama i slabom vegetacijom u planinskim i mediteranskim predelima (stepe, polupustinje, pašnjaci), sa potkapinama i terasama na visokim i nepristupačnim liticama pogodnim za gnežđenje. Potrebna mu je blizina vode. Veći deo dana provodi odmarajući se na stenama, a ostatak u letu pretražujući teren ili na pronađenoj lešini.
Beloglavi sup je naša najveća ptica sa rasponom krila oko 2,80 m i prosečnom težinom od 7,5-8,5 kg, a može dostići i 11 kg. Ženka nosi samo jedno jaje, krajem januara ili početkom februara i na njemu leže oba roditelja 54-56 dana. Proces rasta izleglog mladunca na gnezdu traje od 110-130 dana. Gnežđenje se obavlja na stenama različitog sastava, uglavnom krečnjačkim. Gnežđenje beloglavog supa je grupno i obrazuju se kolonije, retko izolovani parovi. Polno sazrevanje traje 4-7 godina, posle čega se mladi najčešće vraćaju u zavičajnu koloniju.
Beloglavi sup je druželjubiv, za razliku od ostalih lešinara zapadnog palearktika, gnezdi se u labavim kolonijama, ali gnezda mogu da budu veoma blizu jedno drugom. Retko se gnezde usamljeni parovi, monogamni su, veze su doživotne. Gnezdo pravi u pukotinama stena, na policama i potkapinama litica, uglavnom između 500 i 1200 m n. v. Veoma retko se gnezdi na drveću u gnezdima drugih grabljivica.
Hrani se isključivo leševima srednjih i krupnih sisara, najčešće kopitara i papkara (krava, konja, ovaca, magaraca, jelena, srna), ali i lisica, pasa, zečeva i sl. Retko napada živi plen, samo ako se radi o bolesnoj i iznemogloj životinji. Pretežno se hrani mekšim tkivima (iznutricama i mišićima). Dug, pokretljiv vrat, prekriven gustim paperjem, omogućuje mu duboko prodiranje u lešinu. Hranu traži u grupama, na većim područjima nego ostali evropski lešinari. Redovno pretražuje područje prečnika od 50 do 60 km oko odmorišta ili gnezda, a često i znatno šire područje prečnika 120-150 km.
Prilično mala brojnost beloglavog supa sa niskim reproduktivnim potencijalom, prirodnim za ovu vrstu, ukazuje na nužnost primena mera koje će obezbediti uslove opstanka ove vrste u prirodi i doprineti stabilizaciji i povećanju brojnosti populacije na području rezervata, u prvom redu izgradnjom hranilišta, veštačkim uzgajanjem i rekolonizacijom/reintrodukcijom.
Stalni izvor hrane obezbeđuje sticanje potrebne kondicije za gnezdeće parove u nepovoljnom periodu godine (zimski meseci), pred sezonu parenja i na taj način omogućava povećanje broja gnezdećih parova. Takođe, eliminiše faktore koji bi negativno uticali na reprodukciju, jer je poznato da lešinari u prirodi ne love, već uginule životinje nalaze po principu verovatnoće.
Hranilište smanjuje areal aktivnosti u potrazi za hranom (areal je oko 120-150 km), i na taj način smanjuje mogućnost trovanja preko uzimanja otrovnih mamaca koji su još u širokoj primeni na širem arealu aktivnosti. Pored toga, stalni izvor hrane takođe utiče na zadržavanje mladih polno nezrelih jedinki u koloniji i privlači nesparene ptice, čime se povećava mogućnost obnavljanja kolonije.
Od oko 130 vrsta ptica na prostoru SRP ''Uvac'' i okoline, beloglavi sup je najznačajnija vrsta. Na Uvcu se nalazi i najveća gnezdeća kolonija u Srbiji i jedna od najvećih na Balkanu. Brojnost beloglavog supa je tokom poslednjih 20-ak godina redovno rasla, tako da sada na Uvcu ima oko 450-500 jedinki, odnosno oko 110 gnezdećih parova.
CUVARI RAVNICE
